کد مطلب:330720 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:490
آداب نماز
1. استفاده از انگشتر عقیق .(175)
2. پوشیدن لباس پاكیزه .(176)
3. شانه كردن موها .(177)
4. مسواك كردن قبل از نماز .
5. خود را برای نماز خوشبو نمودن .(178)
6. خواندن نماز در اول وقت ؛ هر چه به اول وقت نزدیكتر باشد، بهتر است ، مگر آنكه تاءخیر آن از جهاتی بهتر باشد؛ مثلا صبر كند، تا نماز را به جماعت بخواند.(179)
7. خواندن نماز به جماعت .
8. گفتن اذان و اقامه به گونه ای كه بین اذان و اقامه به اندازه یك سجده فاصله بیندازد و دعاهای وارده را بخواند.(180)
9. همراه داشتن عمامه با تحت الحنك در نماز .(181)
10. پوشیدن لباس سفید و عبا برای نماز.(182)
مستحبات و مكروهات اذان و اقامه
1. بلند كردن صدا در اذان و اقامه برای مرد مستحب است ؛ به گونه ای كه بلندی صدا در اقامه ، بلندتر از صدای اذان نباشد.(183)
2. مستحب است كه زن موقع نبودن مرد نامحرم كلمات اذان و اقامه را آهسته بگوید.
3. مستحب است كه نمازگزار اذان را آرام و شمرده بگوید؛ (یعنی كلمات اذان را آشكارا ادا كند، به طوری كه شنونده بتواند حروفش را بشمارد).(184) و همچنین مستحب است كه وقف كردن در آخر هر بخش اذان را كمی طول بدهد.(185)
4. به سرعت گفتن اقامه مستحب است ؛ آن به این معنی كه وقف در آخر هر بخش را طول ندهد.(186)
5. مستحب است كه اذان گو در جایی بلند، مانند مناره ، بایستد تا صدایش به نمازگزاران برسد.(187)
6. مستحب است كه اذان گو در وقت گفتن اذان و اقامه ، مخصوصا در اقامه رو به قبله باشد و كراهت دارد كه انسان در گفتن بعضی جملات اذان روی خود را به طرف راست یا چپ بچرخاند.(188)
7. سخن گفتن در بین جمله های اذان و اقامه مخصوصا در بین جمله های اقامه مكروه است . (189)
8. مستحب است كه اذان گو در وقت گفتن اذان با طهارت و وضو باشد.(190)
9. مستحب است كه انسان وقتی صدای اذان را می شنود آن را همراه مؤ ذن آهسته تكرار كند.(191)
10. اگر مؤ ذن صدا را در گلو بیندازد، چنانچه غنا نشود، مكروه است . (192)
11. اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند مستحب است اذان و اقامه بگوید.(193)
12. اگر نمازگزار بین اذان و اقامه بقدری فاصله دهد كه اذانی را كه گفته است ، اذان این این اقامه حساب نشود، مستحب است كه اذان و اقامه را دوباره بگوید.(194)
13. اگر نمازگزار بین اذان و اقامه و نماز بقدری فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است كه دوباره برای آن نماز،اذان و اقامه بگوید.(195)
14. اگر پیش از آنكه نمازگزار به اندازه ركوع خم شود، یادش بیاید كه اذان یا اقامه را فراموش كرده است ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، مستحب است كه برای گفتن اذان و اقامه نماز خود را بشكند.(196)
مستحبات تكبیرة الاحرام
1. مستحب است بعد از تكبیرة الاحرام بگوید: یا محسن قد اءتاك المسیی ء و قد اءمرت المحسن ان یتجاوز عن المسیی ء انت المحسن و اءنا المسیی ء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی ؛ ای خدایی كه به بندگان احسان می كنی ! بنده گنهكار به در خانه تو آمده است و تو خود امر كرده ای كه نیكوكار كه از گنهكار بگذرد؛ تو نیكوكاری و من گنهكار. به حق محمد و آل محمد صل الله علیه و آله رحمت خود را بر محمد و آل محمد فرست و از بدیهایی كه می دانی از من سر زده است ، بگذر!(197)
2. مستحب است موقع گفتن تكبیر اول نماز و تكبیرهای بین نماز، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد.(198)
3. مستحب است هنگام بالا آوردن دست ها تا مقابل گوشها انگشتان دست بسته باشد و كف دست رو به قبله قرار گیرد.(199)
4. مستحب است گفتن شش تكبیر كه با تكبیرة الاحرام جمعا هفت تكبیر شود؛ به این نحو كه یا قبل از گفتن تكبیرة الاحرام ، شش تكبیر بگوید یا بعد از آن و یا بین قبل و بعد تقسیم كند.(200) (دعاهای وارده برای این تكبیرها در جلد 1 ترجمه تحریرالوسیله ، مساءله دوم ، صفحه 249 آمده است .)
5. برای امام جماعت مستحب است كه تكبیرة الاحرام را با صدای بلند بگوید، به طوری كه قابل شنیدن برای افراد پشت سر او باشد.(201)
6. برای امام جماعت مستحب است كه شش تكبیر دیگر را آهسته بگوید.(202)
مستحبات قیام
1. در قیام ، هنگام خواندن حمد و سوره ، مستحب است كه دست ها و انگشتان حركت نكند.(203)
2. در حال ایستادن ، مستحب است كه بدن راست نگه داشته شود و شانه ها پایین انداخته شود.(204)
3. مستحب است كه نمازگزار در حال ایستادن ، دست ها را روی رانها بگذارد و انگشتها را به هم بچسباند.(205)
4. مستحب است كه نمازگزار در حال ایستادن جای سجده را نگاه كند.(206)
5. مستحب است كه نمازگزار سنگینی بدن را به طور مساوی روی دو پا بیندازد و با خضوع و خشوع باشد.(207)
6. مستحب است كه نمازگزار پاها را پس و پیش نگذارد.(208)
7. مستحب است كه مرد پاها را سه انگشت باز تا یك وجب فاصله دهد، اما زن سزاوار است پاها را به هم بچسباند.(209)
مستحبات و مكروهات قرائت و ذكر
1. در نماز جمعه و در نماز ظهر جمعه مستحب است كه در ركعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره منافقون خوانده شود.(210)
2. كسی كه به هیچ قسم نمی تواند صحیح نماز را یاد بگیرد، احتیاط مستحب آن است كه نماز را به جماعت به جا آورد.(211)
3. احتیاط مستحب است كه در نماز، وقف به حركت و وصل به سكون ننماید.(212)
4. مستحب است كه نمازگزار در ركعت سوم و چهارم بعد از تسبیحات اربعه استغفار كند؛ مثلا بگوید: استغفر اللّه ربی و اتوب الیه یا بگوید: اللهم اغفرلی .(213)
5. مستحب است كه نمازگزار در ركعت اول ، پیش از خواندن حمد، بگوید: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم .(214)
6. مستحب است كه در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر (بسم اللّه الرحمن الرحیم ) بلند و حمد و سوره شمرده و آهسته خوانده شود و در آخر هر آیه وقف شود؛ یعنی به آیه بعد چسبانده نشود. همچنین در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجه شود.(215)
7. مستحب است این كه نمازگزار اگر نماز را به جماعت می خواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی می خواند، بعد از آن كه حمد خودش تمام شد، بگوید: الحمد اللّه رب العالمین .(216)
8. مستحب است بعد از خواندن سوره قل هو اللّه احد یك یا دو یا سه مرتبه گفته شود: كذالك اللّه ربی یا سه مرتبه كذالك اللّه ربنا.(217)
9. سزاوار است كه نمازگزار بعد از خواندن سوره ، كمی صبر كند و سپس تكبیر پیش از ركوع یا قنوت را بگوید. (218)
10. مستحب است كه در تمام نمازها، در ركعت اول ، سوره انا اءنزلناه و در ركعت دوم هم سوره قل هواللّه احد خوانده شود.(219)
11. مستحب است در نماز صبح ، سوره عم یتسائلون یا سوره هل اءتی و یا غاشیه ، قیامت و نظائر آن ، یعنی سوره هاییكه به مقدار یكی از این سور، آیه دارد خوانده شود.(220)
12. مستحب است كه در نماز ظهر سوره سبح اسم ربك الاعلی یا سوره شمس و در نماز عصر و مغرب سوره اذا جاء نصر اللّه یا سوره الهیكم التكاثر خوانده شود.(221)
13. مستحب است كه در نماز و عشای شب جمعه برای ركعت اول ، سوره جمعه و برای دوم ، سوره اعلی و در نماز ظهر و عصر جمعه برای ركعت اول ، سوره جمعه و برای ركعت دوم ، سوره منافقون قرائت شود.(222)
14. مستحب است كه نمازگزار در نماز صبح روز جمعه در ركعت اول ، سوره جمعه و در ركعت دوم ، سوره توحید را بخواند و در نماز مغرب شب جمعه در ركعت اول ، سوره جمعه و در ركعت دوم ، سوره توحید را بخواند.(223)
15. مستحب است كه نمازگزار در قرائت رعایت ترتیل را نماید و كلمات را آرام ، شمرده و واضح بخواند.(224)
16. مستحب است كه نمازگزار در جاهایی كه علمای تجوید، وقف در آن جاها را معتبر دانسته اند، وقف كند.(225)
17. مستحب است كه نمازگزار در هنگام خواندن سوره ، وقتی به آیه رحمت رسید، از خدا طلب رحمت بنماید و اگر به آیه عذاب جهنم و بلا رسید، از خدا طلب پناه از عذاب كند.(226)
18. اگر نمازگزار ترس از آن دارد كه وقتی سوره طولانی می خواند، وقت تنگ شود و نماز دومش قضا شود، مستحب است كه سوره كوتاه قرائت كند.(227)
19. مستحب است كه نمازگزار در نافله نمازهای شب (نافله مغرب ، عشا و نماز شب ) قرائت را بلند و در نافله نمازهای روز (نافله صبح ، ظهر و عصر) آهسته بخواند.(228)
20. كراهت دارد كه در هر ركعت از نمازهای واجب ، بیش از یك سوره قرائت شود.(229)
21. مكروه است كه انسان در تمام نمازهای یك شبانه روز، سوره قل هو اللّه احد را نخواند.(230)
22. خواندن سوره قل هو اللّه احد با یك نفس مكروه است .(231)
23. مكروه است كه انسان سوره ای را كه در ركعت اول خوانده ، در ركعت دوم نیز بخواند. (مگر این كه در هر دو ركعت ، سوره قل هو اللّه احد را قرائت كند.)(232)
مستحبات و مكروهات ركوع
1. مستحب است كه ذكر ركوع ، سه ، پنج یا هفت مرتبه و یا بیشتر قرائت شود.(233)
2. كسی كه نمی تواند ایستاده یا نشسته ركوع كند و تنها می تواند در حال نشسته ، كمی خم شود یا در حال ایستاده با سر اشاره كند، احتیاط مستحب آن است كه بعد از نمازی كه برای ركوع آن با سر اشاره كند نماز دیگری هم بخواند و هنگام ركوع ، بنشیند و هر قدر می تواند برای ركوع خم شود.(234)
3. مستحب است كه نمازگزار قبل از ركوع ، در حالی كه راست ایستاده تكبیر بگوید.(235)
4. مستحب است هنگام ركوع ، زانوها به عقب داده شود و پشت صاف نگهداشته شود؛ گردن نیز كشیده و مساوی پشت باشد.(236)
5.مستحب است كه انسان هنگام ركوع ،بین دو قدم خود را نگاه كند .(237)
6. مستحب است كه هنگام ركوع ، پیش از ذكر یا بعد از آن صلوات فرستاده شود.
7.مستحب است كه نمازگزار بعد از ركوع هنگامی كه برخاست و راست ایستاد، در حال آرامی بدن بگوید: سمع اللّه لمن حمده .(238)
8. مستحب است كه زنها در ركوع ، دست را از زانو بالاتر بگذارند و زانوها را به عقب ندهند.(239)
9. مستحب است كه انسان پیش از گذاشتن دست چپ بر زانوی چپ ، دست راست را بر زانوی راست بگذارد.(240)
10. مستحب است كه نمازگزار در هنگام ركوع ، انگشتان كف دست خود را از هم باز كرده و آنها را از زانوهای خود پر كند.(241)
11. مستحب است كه پیش از گفتن ذكر ركوع ، دعای وارده خوانده شود.(242)
12. مستحب است كه نمازگزار در حالت ركوع ، آرنج ها را باز كند.(243)
13. مكروه است كه نمازگزار در حال ركوع ، سر را به زیر انداخته و دستها را به پهلو بچسباند و یا دستها را در بین دو زانوی خود قرار دهد.(244)
14. مكروه است كه نمازگزار در حال ركوع ، دو دست خود را زیر جامه های خود پنهان كند.(245)
مستحبات و مكروهات سجده
1. مستحب است كه انسان بعد از ركوع برای رفتن به سجده ، تكبیر بگوید.(246)
2. مستحب است هنگامی كه مرد می خواهد به سجده برود اول دست ها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.
3. مستحب است كه انسان بینی خود را روی مهر یا چیزی كه سجده بر آن صحیح است ، بگذارد.
4. مستحب است كه نمازگزار در حال سجده ، انگشتان دست را به هم چسبانده و برابر گوش بگذارد، به گونه ای كه سر آنها رو به قبله باشد.
5. مستحب است كه انسان در سجده دعا كرده و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: یا خیر المسؤ لین و یا خیر المعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلك فانك ذوالفضل العظیم ؛ ای بهترین كسی كه از سؤ ال می كنند! و ای بهترین عطاكنندگان ! روزی بده من و عیال من از فضل خودت . پس بدرستی كه دارای فضل بزرگی .
6. مستحب است نمازگزار بعد از سجده بر ران چپ خود بنشیند و روی پای راست را بر كف پای چپ بگذارد.
7. مستحب است كه نمازگزار بعد از هر سجده ، وقتی نشست و بدنش آرام گرفت ، تكبیر بگوید.
8. مستحب است بعد از سجده اول ، وقتی بدن آرام گرفت ، گفته شود: استغفر اللّه ربی و اتوب علیه .
9. مستحب است كه نمازگزار سجده را طول بدهد و در موقع نشستن نیز دست ها را روی ران ها بگذارد.
10. مستحب است كه نمازگزار برای رفتن به سجده دوم در حال آرامش بدن اللّه اكبر بگوید.
11. مستحب است كه در سجده ها صلوات بفرستد.(247)
12. مستحب است كه نمازگزار در هنگام بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها، از زمین بردارد.
13.مستحب است كه مردها آرنجها و شكم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگه دارند؛ همچنین زنها آرنجها و شكم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یكدیگر بچسبانند.(248)
14. مستحب است كه انسان در سجده واجب قرآن ، ذكر بگوید و دعایی را كه وارد شده ، لا اله الا اللّه حقا حقا...، بخواند.(249)
15. مستحب است كه محل سجده نمازگزار به گونه ای باشد كه همه پیشانی روی آن قرار گیرد.(250)
16. مستحب است كه در سجده شكر باز و قفسه سینه و شكم خود را به زمین بچسباند.(251)
17. مستحب است كه انسان در سجده شكر، صد بار شكرالله یا شكرا شكرا و یا سه بار بلكه یك بار (همین ذكر را) بگوید.(252)
18. مستحب است كه انسان بعد از سجده دوم بنشیند.(253)
19. مستحب است كه ذكر سجده بیش از اندازه واجب گفته شود؛ البته عدد فرد فضیلتش بیشتر است تا زوج . (254)
20. خواندن دعا، قبل از ذكر سجده مستحب است . (دعایی كه از ائمه علیهم السلام نقل شده : اللهم لك سجدت و...).(255)
21. قرآن خواندن در سجده مكروه است . (256)
22. فوت كردن محل سجده برای رفع گرد و غبار كراهت دارد.(257)
مستحبات تشهد و سلام
1. مستحب است كه نمازگزار در حال تشهد، بر ران چپ خود بنشیند و روی پای راست را بر كف پای چپ بگذارد.(258)
2. مستحب است كه پیش از تشهد بگوید: الحمدلله یا بگوید: بسم اللّه و بالله و الحمدلله و خیر الاسماء لله . (259)
3. مستحب است كه نمازگزار در حالت تشهد، دستها را بر ران ها گذاشته و انگشت ها را به یكدیگر بچسباند.(260)
4. نگاه كردن به دامان خود، مستحب است .(261)
5. مستحب است كه انسان بعد از تمام شدن تشهد بگوید: و تقبل شفاعتة و ارفع درجته .(262)
6. مستحب است كه در حالی كه نشسته و بدنش آرام است ، بگوید: السلام علیك ایها النبی و رحمة اللّه و بركاته . (263)
مستحبات قنوت
1. مستحب است كه انسان در هر نماز واجب و مستحب ، پیش از ركوع ركعت دوم ، قنوت بخواند. (264)
2. خواندن قنوت پیش از ركوع در نماز وتر مستحب است .(265)
3. مستحب است كه نمازگزار هنگام قنوت ، دستها را تا مقابل صورت بلند نماید.
4. مستحب است كه كف دست ها را رو به آسمان گرفته و به قصد رجاء، انگشتان دست ها را به جز ابهام ، به هم بچسباند.
5. مستحب است كه هر دو كف دست ، پهلوی هم و متصل به هم قرار گیرد.(266)
6. مستحب است كه نگاه انسان در هنگام قنوت ، به كف دستهایش باشد.(267)
7. مستحب بلكه بهتر است در قنوت گفته شود: لا اله الا اللّه الحلیم الكریم لا اله الا اللّه العلی العظیم سبحان اللّه رب السموات السبع و رب الاءرضین السبع و ما فیهن و ما بینهن و رب العرش العظیم و الحمد لله رب العالمین . (268)
8. مستحب است كه قنوت بلند خوانده شود؛ ولی در نماز جماعت اگر امام جماعت صدای او را بشنود بلند خواندن قنوت ، مستحب نیست . (269)
9. اگر نمازگزار قنوت را فراموش كرده و پیش از آن كه به اندازه ركوع خم شود یادش بیاید، مستحب است كه بایستد و قنوت را بخواند.(270)
10. مستحب است كه اگر نمازگزار در ركوع ، یادش بیاید كه قنوت را نخوانده است ، بعد از ركوع قضا كند.(271)
11. اگر نمازگزار در سجده ، یادش بیاید كه قنوت را نخوانده ، مستحب است كه بعد از سلام ، قنوت را قضا كند.(272)
12. مستحب است كه ماءموم در قنوت از امام متابعت كند؛ اگر چه ماءموم در ركعت دوم به جماعت نرسیده باشد.(ركعت اول ماءموم باشد).(273)
آداب مخصوص زنان در نماز
1. مستحب است كه زن خود را با زیور آلات بیاراید.(274)
2. مستحب است كه خضاب داشته باشد.
3. مستحب است كه صدایش را پنهان كند.(275)
4. مستحب است كه در حال ایستاده ، پاها را به هم بچسباند.(276)
5. مستحب است كه با دست خود پستان ها را به سینه بچسباند.(277)
6. مستحب است كه در حال ركوع ، دست را بر روی ران ها بگذارد.(278)
7. مستحب است كه در ركوع زانوها را همچون مردان ، تا به آخر به عقب نبرد.(279)
8. مستحب است كه وقتی می خواهد به سجده برود، اول بنشیند.(280)
9. مستحب است كه در هنگام سجده ، شكم و سینه را بر زمین انداخته و مانند مردان ، تجافی نكند .(281)
10. مستحب است كه در هر بار نشستن ، به حالت تربع بنشیند؛ یعنی پای راست را زیر ران چپ و پای چپ را زیر ران راست بگذارد.(به اصطلاح چهار زانو بنشیند).(282)
11. مستحب است كه زن ها در وقت خواندن تشهد، ران ها را به هم بچسبانند.(283)
تعقیبات نماز
از حضرت علی علیه السلام منقول است كه هر كس از شما از نماز فارغ شد باید دستها را بلند كند به سوی آسمان و خود را در دعا به تعب افكند.(284)
1. مستحب است كه انسان بعد از نماز، مقداری مشغول تعقیب و خواندن ذكر و دعا و قرآن شود.(285)
2. بهتر است انسان پیش از آنكه از جای خود حركت كند و وضو، غسل و تیمم او باطل شود، رو به قبله تعقیب را بخواند.(286)
3. مستحب است كه تعقیب هایی كه بسیار سفارش شده است را بخواند؛ مثل تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام (34 مرتبه اللّه اكبر، 33 مرتبه الحمدلله ، 33 مرتبه سبحان اللّه ).(287)
4. مستحب است كه انسان بعد از نماز، سجده شكر نماید و بهتر آن است كه در سجده شكر صد مرتبه یا سه مرتبه یا یك مرتبه شكرا لله یا شكرایا عفوا بگوید.(288)
5. مستحب است كه انسان بعد از تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام یك مرتبه لا اله الا اللّه بگوید.(289)
6. مستحب است كه برای خواندن تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام از تسبیح تربت امام حسین علیه السلام استفاده كند.(290)
7. مستحب است كه انسان برای خواندن تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام ، از رشته تسبیح كبود (به رنگ آسمان ) استفاده كند.
8. مستحب است كه نمازگزار بعد از اتمام نماز، سه مرتبه دست را تا روبروی صورت بلند كرده و به زانو (یا نزدیك زانو) برگرداند و با هر یك مرتبه ، یك بار اللّه اكبر بگوید.(291)
9. مستحب است كه انسان بعد از بلند كردن دست ها برای دعا آنها را بر سر و روی خود بكشد.(292)
چرا كه مروی است از امام باقر علیه السلام كه هر بنده ای كه دستها را به سوی خدا بلند كند، حق تعالی شرم می كند كه دستهای او را خالی برگرداند...(293)
10. مستحب است كه نمازگزار بعد از نماز، پیش از آنكه پاهای خود را بگرداند، سه مرتبه این دعا را بخواند كه خدا گناهان او را بیامرزد؛ اگر چه در زیاد بودن مانند كف دریا باشد. استغفر اللّه الذی لا اله الا هو الحی القیوم ذوالجلال و الاكرام و اتوب الیه . (294)
11.سنت است كه بعد از نماز گفته شود: اللهم صل علی محمد و آل محمد و اءجرنی من النار و اءدخلنی الجنة و زوجنی الحور العین خدایا! رحمت فرست بر محمد و آل محمد و پناهم ده از آتش و داخل كن مرا در بهشت و تزویج ده مرا با حورالعین .(295)
12. مستحب است كه نمازگزار بعد از نماز، آیة الكرسی ، سوره و آیه هایی را كه در روایات توصیه شده است ، بخواند.(296)
13. مستحب است كه نمازگزار بعد از نماز صبح ، ده مرتبه بگوید: سبحان اللّه العظیم و بحمده و لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم (297)
14. مستحب است كه بعد از هر نمازی ، تسبیحات اربعه خوانده شود.
شیخ طوسی و ابن بابویه و حمیری به سندهای صحیح ، از حضرت امام صادق علیه السلام روایت كرده اند كه روزی رسول اكرم صل الله علیه و آله به اصحاب خود فرمودند: آیا اگر آنچه دارید از جامه ها و ظرفها و جمع كنید و بر روی هم بگذارید به آسمان می رسد؟ گفتند: نه یا رسول اللّه صل الله علیه و آله ؛ حضرت فرمودند: آیا می خواهید تعلیم كنم به شما چیزی را كه اصلش در زمین است و شاخه هایش در آسمان . گفتند: بلی یا رسول اللّه صل الله علیه و آله ! حضرت در ادامه فرمودند: بعد از هر نماز سی نوبت بگویید: سبحان اللّه والحمدلله و لا اله الا اللّه واللّه اكبر . (298)
15. مستحب است كه بعد از نماز گفته شود: یا من یفعل ما یشاء و لا یفعل ما یشاء اءحد غیره .
(ای كسی كه انجام می دهد هر چه را می خواهد و انجام نمی دهد كسی جز او هر چه را كه او بخواهد.)(299)
16. حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند: هر كس بعد از فارغ شدن از نماز پیش از آنكه زانوهای خود را از جای حركت دهد، ده مرتبه این تهلیل را بخواند، حق تعالی چهل هزار هزار (چهل میلیون ) گناه او را محو كرده و چهل هزار هزار (چهل میلیون ) حسنه برای او می نویسد و چنان باشد كه دوازده مرتبه قرآن را ختم كرده باشد: اشهد ان لا الا اللّه وحده لا شریك له الها واحدا اءحدا صمدا لم یتخذ صاحبة و لا ولدا گواهی می دهم كه نیست معبود بر حقی جز خدای یكتا كه شریك ندارد. معبود یگانه ای است و یكی است ، بی نیاز است و برای خودش همسر و فرزندی نمی گیرد.(300)
در فضیلت این تهلیل ، روایات بسیار وارد شده است ؛ خصوصا در تعقیب نماز صبح ، شام و هنگام طلوع و غروب آفتاب .(301)
17. مستحب است كه انسان بعد از نماز ریش خود را با دست راست خود گرفته و دست چپ را به سوی آسمان گشوده سه مرتبه بگوید: یا ذاالجلال و الاكرام ارحمنی من النار پس سه مرتبه بگوید: اءجرنی من العذاب الاءلیم و سپس هر دو دست را به سوی آسمان گشوده سه مرتبه بگوید: یا عزیز یا كریم یا رحمن یا غفور یا رحیم و سپس پشت دست ها را به سوی آسمان بگرداند و سه مرتبه بگوید: اءجرنی من العذاب الاءلیم پس بگوید: و صلی اللّه محمد و آله و الملائكة و الروح . (302)
18. اگر كسی بعد از نماز مغرب ، سه مرتبه آیات زیر را بخواند، آنچه از ثواب در روز گذشته از او فوت شده باشد در می یابد و نمازش قبول می گردد و اگر كسی بعد از هر نماز واجب و مستحب آن را بخواند، برای او به عدد تمام ستارگان آسمان و قطرات باران و برگ درختان و ذرات خاك زمین ، حسنات نوشته می شود و هنگامی كه بمیرد به هر حسنه ، ده حسنه در قبر به او داده می شود: فسبحان اللّه حین تمسون و حین تصبحون و له الحمد فی السموات و الارض و عشیا و حین تظهرون یخرج الحی من المیت و یخرج المیت من الحی و یحیی الارض بعد موتها و كذلك تخرجون سبحان ربك رب العزة عما یصفون و سلام علی المرسلین و الحمدلله رب العالمین منزه است خدا، هنگامی كه شب و هنگامی كه صبح می كنید و حمد از آن اوست در آسمانها و زمین و شب هنگام و نیمه روز شما. خارج می كند زنده را از مرده و مرده را از زنده و زنده می كند زمین را بعد از مردنش و شما همچنان بیرون می آیید. منزه باد پروردگارت ! پروردگار عزت ، از آنچه وصف كنند و درود بر رسولان و حمد از آن خداست ، پروردگار جهانیان . (303)
تعقیبات مخصوص نماز صبح
تعقیب نماز صبح بیشتر از سایر نمازهاست .
از حضرت رسول صل الله علیه و آله نقل است كه هر كس از طلوع صبح تا طلوع آفتاب در مصلای خود قرار گیرد و به تعقیب مشغول باشد، خدا او را از آتش دوزخ مستور می گرداند. همچنین در حدیثی دیگر فرموده اند كه ثواب حج ، برای او نوشته می شود.(304)
تعقیبات نماز صبح عبارتند از:
1. گفتن هفتاد مرتبه استغفر اللّه ربی و الیه .(305)
2. خواندن یازده مرتبه سوره قل هو اللّه احد.(306)
3. گفتن صد مرتبه ماشاءاللّه كان لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم آنچه خدا خواست می شود و نیست جنبش و توانی ، جز از خدای والا و بزرگ . (307)
4. خواندن سوره قدر؛ از امام محمد باقر علیه السلام نقل شده است كه هر كس هفت مرتبه سوره قدر را بخواند، بعد از طلوع فجر، هفتاد صف از ملائكه هفتاد صلوات بر او بفرستند و هفتاد مرتبه بر او ترحم كنند.(308)
5. گفتن ده مرتبه سبحان اللّه العظیم و بحمده و لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم . (309)
6. خواندن صد مرتبه بسم اللّه الرحمن الرحیم لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم . (310)
7. از حضرت امام صادق علیه السلام روایت شده است كه هر كس بعد از نماز صبح و پیش از تكلم بگوید: رب صل علی محمد و اءهل بیته خداوند روی او را از آتش جهنم نگاهدارد.(311)
8. مستحب است كه مسافر، بعد از هر نماز شكسته ، سی مرتبه بگوید: سبحان اللّه و الحمد لله و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر ، بلكه بهتر است شصت مرتبه این ذكر را بگوید. (312)
برای آگاهی از تعقیبات نماز ظهر، عصر، مغرب و عشا به كتابهای مفصل دعا و مفاتیح الجنان رجوع نمایید.
مستحبات دیگر در باب نماز
1. اگر لباس نمازگزار در حال ایستاده ، عورت را می پوشاند، ولی ممكن است در حالت دیگر نپوشاند، مستحب است كه با آن لباس ، نماز نخواند.(313)
2. مستحب است كسی كه نشسته نماز می خواند، در حال خواندن حمد و سوره ، مربع بنشیند (چهار زانو).(314)
3. مستحب است كه نمازگزار عاجز، در حال ركوع (كه نشسته انجام می دهد) دو زانو بنشیند.(315)
4. مستحب است نمازگزاری كه نشسته نماز می خواند، در حالت ركوع بر روی دو پاشنه پای خود ننشیند بلكه باسنش را از روی دو پاشنه پایش بلند كرده و صورتش برابر با جلوی دو زانویش شود.(316)
5. احتیاط مستحب است كه اگر نمازگزار بعد از سجده دوم ، شك بین چهار و شش و بیشتر از شش كرد، بنا را بر چهار بگذارد و نماز را تمام كرده و دو سجده سهو به جا آورد و نماز را هم دوباره بخواند.(317)
6. اگر كسی بعد از سلام ، در صورتی كه از حالت نماز خارج نشده ، یادش بیاید كه دو سجده را فراموش كرده ، بعد از این كه دو سجده را به جا آورد و تشهد و سلام را نیز تكرار كرد و برای سلامی كه اول گفته دو سجده سهو به جا آورد، مستحب است كه اصل نماز را هم اعاده نماید.(318)
7. اگر انسان احتمال دهد كه نماز قضایی دارد یا نمازهایی را كه خوانده ، صحیح نبوده ، مستحب است كه برای احتیاط، قضای آن را به جا آورد.(319)
8. اگر انسان نمازهایی از او قضا شده و می داند كه كدام یك جلوتر قضا شده ، احتیاط مستحب آن است كه به ترتیب نمازهایش را قضا كند.(320)
9. مستحب است كه بچه ممیز را (بچه ای كه خوب و بد را می فهمد) به نماز خواندن و عبادتهای دیگر عادت كند؛ همچنین مستحب است كه او را به قضای نمازها نیز وادار نمایند.(321)
10. اگر نمازگزار نداند كه بدن یا لباس او نجس است و بعد از نماز بفهمد، احتیاط مستحب آن است كه اگر وقت دارد دوباره نماز را به جا آورد.(322)
11. بنا بر احتیاط مستحب ، باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او از جای ایستادن مرد كمی عقب تر باشد.(323)
مكروهاتی دیگر در باب نماز
1. مكروه است كه انسان در نماز، صورت را كمی به طرف راست و چپ بگرداند.
2. مكروه است كه انسان در نماز، چشم ها را ببندد.(324)
3. مكروه است كه نمازگزار در نماز، چشم ها را به طرف راست و چپ بگرداند.(325)
4. مكروه است كه نمازگزار در نماز، با ریش و دست خود بازی كند و انگشت ها را داخل هم نماید.(326)
5. انداختن آب دهان در نماز كراهت دارد.(327)
6. نگاه كردن به خط قرآن یا كتاب یا خط انگشتری در نماز كراهت دارد.(328)
7. كراهت دارد كه موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذكر، برای شنیدن حرف كسی ساكت شد، بلكه هر كاری خضوع و خشوع را در نماز از بین می برد مكروه است . (329)
8. هنگامی كه انسان خوابش می آید، مكروه است نماز بخواند. (330)
9. مكروه است كه انسان موقع خودداری از بول و غایط، نماز بخواند.(331)
10. پوشیدن جوراب تنگ كه پا را فشار دهد در نماز، مكروه است . (332)
11. مكروه است كه نمازگزار در نماز، دهن دره كند.
12. مكروه است كه نمازگزار در نماز، انگشتان خود را بشكند.(333)
13. كراهت دارد كه انسان در نماز آه بكشد، به گونه ای كه مشتمل بر یك حرف باشد.
14. ناله كردن در نماز به طوری كه مشتمل بر یك حرف باشد مكروه است . (334)
15. شكستن نماز به خاطر مالی كه اهمیت ندارد، مكروه است . (335)
16. پوشیدن لباس سیاه ، چرك ، تنگ ، لباس شرابخوار و لباس كسی كه از نجاست پرهیز نمی كند، برای نماز مكروه است . (336)
17. پوشیدن لباسی كه نقش صورت روی آن است ، برای نماز كراهت دارد.(337)
18. باز بودن دكمه های لباس در نماز، كراهت دارد.(338)
19. به انگشت كردن انگشتری كه نقش صورت بر روی آن حك شده است ، مكروه می باشد.(339)
20. خواندن نماز واجب در خانه كعبه و بر بام آن مكروه است ؛ و در حالت ناچاری مانعی ندارد.(340)
21. چیزی بر دهان بستن ، هم برای مرد و هم برای زن مكروه است . (341)
22. پیچیدن جامه بر خود در نماز، مكروه است . (342)
175- توضيح المسائل ، احكام نماز .
176- همان .
177- همان .
178- همان .
179- همان ، م 751.
180- حاشيه مفاتيح الجنان ، آداب دخول نماز، ص 45.
181- توضيح المسائل ، م 864.
182- همان .
183- النضيد، ج 2، ص 226 مستحبات اذان و اقامه .
184- همان ، ص 227.
185- همان .
186- همان .
187- همان ، ص 230.
188- همان ص 231.
189- همان ص 233.
190- همان ، ص 234.
191- النضيد، ج 2، ص 234.
192- توضيح المسائل ، م 921.
193- همان ، م 925.
194- همان ، م 933.
195- همان .
196- همان ، م 1164.
197- توضيح المسائل ، م 945.
198- همان ، م 955.
199- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 250.
200- همان ص 249.
201- همان ، ص 250.
202- همان .
203- توضيح المسائل ، م 967.
204- همان ، م 977.
205- توضيح المسائل ، م 977.
206- همان .
207- همان .
208- همان .
209- همان .
210- همان ، م 987.
211- همان ، م 997.
212- همان ، م 1004.
213- همان ، م 1014.
214- توضيح المسائل ، م 1017.
215- همان .
216- همان .
217- همان .
218- همان .
219- همان ، م 1018.
220- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 261، م 21.
221- همان .
222- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 261.
223- همان ، ص 262.
224- النضيد، ج 2، ص 277.
225- همان ، 279.
226- همان ، ص 282.
227- همان ، ص 285.
228- همان ، ص 291.
229- ترجمه تحريرالوسيله ، ص 254، م 3.
230- توضيح المسائل ، م 1019.
231- همان ، م 1020.
232- همان ، م 1021.
233- همان ، 1029.
234- همان ، م 1038.
235- همان ، م 1043.
236- همان .
237- همان .
238- توضيح المسائل ، م 1043.
239- همان ، م 1044.
240- حاشيه مفاتيح الجنان ، آداب ركوع ، ص 52.
241- همان .
242- همان ، ص 53.
243- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 266، م 21.
244- همان .
245- النضيد، ج 2، ص 311.
246- توضيح المسائل ، م 1091.
247- توضيح المسائل ، م 1091.
248- توضيح المسائل ، م 1091.
249- همان ، م 1099.
250- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 272، م 9.
251- همان ، ص 277، م 8.
252- همان .
253- النضيد، ج 2، ص 313.
254- ص 313 همان .
255- همان ، ص 314.
256- توضيح المسائل ، م 1092.
257- همان .
258- توضيح المسائل ، م 1103.
259- همان ، م 1103.
260- همان .
261- همان .
262- همان .
263- همان ، م 1105.
264- همان ، م 1117.
265- همان .
266- توضيح المسائل ، م 1118.
267- همان .
268- همان ، م 1119.
269- همان ، م 1120.
270- همان ، م 1121.
271- همان .
272- همان .
273- النضيد، ج 2، ص 343.
274- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 273، م 10.
275- همان ، ص 274.
276- همان .
277- همان .
278- همان .
279- همان .
280- همان .
281- همان .
282- همان .
283- توضيح المسائل ، م 1104.
284- حاشيه مفاتيح الجنان ، ص 61.
285- توضيح المسائل ، م 1122.
286- همان .
287- همان .
288- م 1123.همان .
289- حاشيه مفاتيح الجنان ، آداب تسبيح حضرت زهرا(س )، ص 70.
290- همان ، ص 71.
291- حاشيه مفاتيح الجنان ، ص 76.
292- همان ، ص 79.
293- همان .
294- همان ، ص 80.
295- همان ، ص 86.
296- همان ، ص 89.
297- همان ، ص 94.
298- حاشيه مفاتيح الجنان ، ص 96.
299- همان ، ص 101.
300- همان ، ص 101.
301- همان ، ص 102.
302- حاشيه مفاتيح الجنان ، ص 113.
303- همان ، ص 120.
304- حاشيه مفاتيح الجنان ، ص 126 و ص 129.
305- همان ، ص 130.
306- همان .
307- همان ، ص 131.
308- همان ، ص 133.
309- همان ، ص 135.
310- همان ، ص 138.
311- حاشيه مفاتيح الجنان ، ص 150.
312- توضيح المسائل ، م 1369.
313- همان ، م 793.
314- النضيد، ج 2، ص 335.
315- همان ، ص 336.
316- همان .
317- توضيح المسائل ، م 1165.
318- همان ، م 1270.
319- همان ، م 1374.
320- همان ، م 1378.
321- همان ، م 1389.
322- همان ، م 802.
323- همان ، م 886.
324- توضيح المسائل ، م 1157.
325- همان .
326- همان .
327- همان .
328- همان .
329- همان .
330- همان ، م 1158.
331- همان .
332- همان .
333- النضيد، ج 3، ص 47.
334- النضيد، ج 3، ص 48.
335- توضيح المسائل ، م 116.
336- همان ، م 865.
337- همان .
338- همان .
339- همان .
340- همان ، م 891.
341- اسرارالصلوة ، ص 117.
342- النضيد، ج 1، ص 115.